Welkom / Werk / Tekst / Links / Publicaties / Contact

SPREKEN OVER KUNST: INLEIDING OF AFLEIDING?
Ter gelegenheid van de opening van de tentoonstelling van Marijke de Wit Grünerie, Oegstgeest, 2017
Over kunst spreken met de intentie om haar daardoor beter te begrijpen is een hachelijke, misschien wel onmogelijke zaak: beeldende kunst ‘begrijpen’ doen we met ons oog (ons vermogen om te kijken), zoals we ook muziek (al of niet) ‘begrijpen’ met ons oor. Dat is op zichzelf al een creatief proces. Maar wat we dan  tenslotte ‘begrijpen’ valt moeilijk in woorden en begrippen te vatten. Dat is wellicht de reden dat men nog wel eens bij een opening zijn toevlucht neemt tot het spreken over de kunstenaar, over zijn of haar artistieke carrière en over invloeden, waar het werk kunsthistorisch gezien uit voort is gekomen, ‘waar het uit is ontstaan’.  Ik zal dat niet doen, want de vraag waar een bepaald kunstwerk of oevre van een kunstenaar uit is ontstaan kunnen we ook op een heel andere manier benaderen dan kunsthistorisch. Die benadering gaat uit van het besef dat de kunstenaar een soort ontdekkingsreiziger, een onderzoeker is, die een nieuwe of vergeten, maar verrijkende wijze van zien of beleven op het spoor is, een wijze van zien, horen of beleven, een wijze van in de wereld staan, die ons zicht verdiept en verrijkt, en die de werkelijkheid verder onthult. Niet om wat we zien, horen of beleven gaat het hierbij, maar om een wijze van zien, om hoe we iets zien, horen of beleven.  Om dat ‘hoe’ te ontdekken en uit te drukken schept de kunstenaar het kunstwerk. En als dat lukt, dan geeft dat een diepe vreugde. Die ontdekking en die vreugde willen we delen met anderen. Om dat ‘hoe’ te communiceren laat de kunstenaar ons het kunstwerk zien: “Kijk! Zó”. Hoe? “Zó!”. Het zogenaamde ‘onderwerp’ van een beeldend kunstwerk is het middel om ons te verleiden, uit te dagen tot een bepaalde manier van kijken. Zo ontsluit de kunstenaar een wijze van ervaren van de fundamentele rijkdom van de wereld van de verschijnselen.  En hoe staat het met ons als kijker naar beeldende kunst? Zoals ik al zei, ook wij als toeschouwers gaan door een creatief proces. Dat proces begint met een zich open stellen, met onbevangenheid, nieuwsgierigheid ook. Tegelijk hebben wij door de jaren heen ook onze eigen wijzen van kijken ontwikkeld, die in dit creatieve proces meespelen. En zo wordt (ons kijken naar) het kunstwerk het raakvlak, het speelveld, waar de visie van de kunstenaar en die van ons elkaar ontmoeten en zich met elkaar mengen. Misschien valt dus niet over het kunstwerk zelf, maar wel over die ontmoeting iets te zeggen. Laat ik dat illustreren aan de manier van kijken, waartoe het werk van Marijke mij althans uitnodigt. Aan de ene kant zijn er de zichtbare schilderijen, waar het schilderplezier, en het genoegen in het uitbundig en virtuoos werken met kleur vanaf spat.  Maar aan de andere kant - de diepere kant - die ons uitnodigt tot een wijze van kijken - is dat haar werk mij lijkt uit te nodigen het verborgene in het zichtbare te zien. Het zichtbare, dat ook heel transparant is geschilderd, verwijst naar het verborgene; het verborgene in de zin van de intimiteit achter de dingen, de verborgen, en soms nauwelijks grijpbare aanwezigheid van het geluk.   Het verlangen naar intimiteit kennen wij allemaal, het is een diep verlangen in ons bestaan. De schilderijen van Marijke de Wit tonen mij dat deze intimiteit te vinden is in een wijze van zien van de werkelijkheid.  Daarom is het ook een heel gelukkig feit, dat haar schilderijen nu in de Grünerie worden geëxposeerd. Dat niet alleen omdat deze ruimte, een menselijke en bewoonde ruimte is, maar in dit geval óók omdat er in deze ruimte nog een ander bijna verborgen spel met haar werk gaande is in de vorm van een aantal kleine plastieken, die door hun eigen transparantie met Marijke’s werk een speels verband aangaan. Ze zijn incognito, maar herkenbaar van de hand van Auke de Vries.  Voordat we nu ons open oor te luister leggen bij wat de musici ons te vertellen hebben, wens ik u en de kunstenaars een inspirerend verblijf toe. De tentoonstelling is geopend!
Han de Wit,  7 mei  2017